Europese Parlementsverkiezingen 2024
|
Dit artikel behandelt een actuele gebeurtenis. De tekst kan daardoor snel veranderen of inmiddels verouderd zijn. Iedereen kan bijdragen om de inhoud te verbeteren! |
| Europese Parlementsverkiezingen 2024 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg)
| |||||||
| Datum | 6–9 juni 2024[1] | ||||||
| Land |  Europese Unie
| ||||||
| Te verdelen zetels | 720 | ||||||
| Opvolging verkiezingen | |||||||
| |||||||
| |||||||
In 2024 vinden er Europees Parlementsverkiezingen plaats in de Europese Unie, waarbij circa 370 miljoen kiesgerechtigde burgers van de 27 lidstaten samen een volksvertegenwoordiging kiezen. Het is de tiende keer dat het Europees Parlement rechtstreeks wordt gekozen en de eerste keer sinds het Verenigd Koninkrijk de unie verliet. De verkiezingen vinden plaats in de periode van 6 tot en met 9 juni 2024.[1] Aftrap voor de centrale campagne vond plaats op 29 april door het zittende Parlement met de video "Use your Vote".[2][3]
Het Europees Parlement heeft samen met de Europese Raad, de vergadering van regeringsleiders, de wetgevings- en begrotingstaak in de Unie. Het oefent namens de burgers de politieke controle uit op de uitvoerende organen.[4] De regels voor de verkiezingen zijn vastgelegd in de Europese verkiezingsakte van 1976, iedere lidstaat heeft binnen deze regels bepaald hoe de verkiezingen op nationaal niveau zullen worden georganiseerd.[5][6] De inwoners van een lidstaat kunnen uitsluitend stemmen op een kandidaat met de eigen nationaliteit.
Verkiezingsdata[bewerken | brontekst bewerken]
De periode waarin verkiezingen voor het Europese Parlement plaatsvinden, wordt bepaald door de Europese Raad, de vergadering van regeringsleiders. Basis zijn de artikels 10 en 11 van de Europese verkiezingsakte die bepalen dat verkiezingen plaatsvinden in een periode van donderdag tot de eerstvolgende zondag. Zo kan elke lidstaat de Europese parlementsverkiezingen organiseren op zijn traditionele verkiezingsdag, zij het bijvoorbeeld een zondag of feestdag zoals in België, Duitsland en Frankrijk, zij het een donderdag zoals in Nederland. Artikel 11 bepaalt dat de verkiezingen plaatsvinden in dezelfde periode als de eerste verkiezingen, die gehouden werden op van 7 tot en met 10 juni 1979. Indien het onmogelijk zou blijken verkiezingen te organiseren in die periode, kan de Europese Raad – unaniem en ten laatste één jaar voor het einde van de huidige zittingsperiode – beslissen om de verkiezingen te vervroegen of verlaten. Dat is eerder gebeurd in 1984, 1989, 2014 en 2019.[7] In mei 2023 bevestigde de Europese Raad dat de verkiezingen gehouden worden in de voorziene periode: van 6 tot en met 9 juni 2024.[1]
Aantal zetels per land[bewerken | brontekst bewerken]
Elke EU-lidstaat heeft op grond van het inwonertal een specifiek aantal zetels in het Parlement. Als een gevolg van het vertrek van het Verenigd Koninkrijk uit de EU (Brexit), werden 27 zetels van de Britse afvaardiging in januari 2020 herverdeeld over de andere landen. De resterende 46 zetels werden afgeschaft, waardoor het totaal daalde van 751 naar 705. Op basis van een rapport in februari 2023, geamendeerd in juni 2023, werd een voorstel gedaan om het aantal parlementsleden op te trekken om rekening te houden met bevolkingsaanwas en de degressieve proportionaliteit te bewaren. Het voorstel om het aantal zetels te verhogen naar 720 werd op 13 september door het Europees Parlement en op 22 september door de Europese Raad goedgekeurd.[8]
Schema[bewerken | brontekst bewerken]
| Lidstaat | 2020–2024 | 2024–2029 |
|---|---|---|
.svg){kind=small} België
|
21 |  22
|
 Bulgarije
|
17 |  17
|
 Cyprus
|
6 | 6
|
 Denemarken
|
14 | 15
|
 Duitsland
|
96 | 96
|
 Estland
|
7 | 7
|
 Finland
|
14 | 15
|
 Frankrijk
|
79 | 81
|
 Griekenland
|
21 | 21
|
 Hongarije
|
21 | 21
|
 Ierland
|
13 | 14
|
 Italië
|
76 | 76
|
 Kroatië
|
12 | 12
|
 Letland
|
8 | 9
|
 Litouwen
|
11 | 11
|
 Luxemburg
|
6 | 6
|
 Malta
|
6 | 6
|
 Nederland
|
29 | 31
|
 Oostenrijk
|
19 | 20
|
 Polen
|
52 | 53
|
 Portugal
|
21 | 21
|
 Roemenië
|
33 | 33
|
 Slovenië
|
8 | 9
|
 Slowakije
|
14 | 15
|
 Spanje
|
59 | 61
|
 Tsjechië
|
21 | 21
|
 Zweden
|
21 | 21
|
| Totaal | 705 | 720 |
Kandidaten[bewerken | brontekst bewerken]
"Spitzenkandidaten"[bewerken | brontekst bewerken]
In 2014 werd een systeem ontwikkeld waarbij elke partijfamilie een kandidaat aanwijst die ze ziet als de mogelijke nieuwe voorziter van de Europese Commissie, de zogenaamde Spitzenkandidat. Deze Europese lijstrekkers voeren Europawijd campagne tegen elkaar zodat de burgers beter kunnen weten waar elke partijfamilie voor staat. Na de verkiezingen van 2019 werd echter geen van de door de Europese partijen gekozen lijsttrekkers tot voorzitter gekozen.[9][10] Mede daardoor kwam het systeem van Spitzenkandidaten ter discussie te staan.[11][12][13] Desondanks hebben de meeste partijen voor de verkiezingen van 2024 opnieuw een Spitzenkandidat voorgedragen.
De Europese partijen Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa (ALDE) en Europese Democratische Partij (EDP) en de nationale Franse partij Renaissance voeren gezamenlijk campagne onder het motto 'Renew Europe Now' en hebben alle drie een eigen Spitzenkandidat voorgedragen.[14] Huidige Commissievoorzitter Ursula von der Leyen, Spitzenkandidat van de Europese Volkspartij (EVP), kondigde begin mei aan na de verkiezingen een samenwerking met de uiterst rechtse en conservatieve partijen, gebundeld in de Partij van Europese Conservatieven en Hervormers (ECH), niet bij voorbaat uit te sluiten.[15]
Per lidstaat[bewerken | brontekst bewerken]
Bij de verkiezingen voor het Europees Parlement kunnen de inwoners van een lidstaat uitsluitend stemmen op een kandidaat met de eigen nationaliteit. Hier bestaat kritiek op omdat het goed kan zijn dat een politicus met een andere nationaliteit de standpunten van een kiezer beter vertegenwoordigt dan een politicus met de eigen nationaliteit.
In het Europees Parlement zijn zogenaamde partijfamilies opgericht waarin nationale partijen samenwerken die zich tot een zelfde politieke bloedgroep rekenen. Er bestaat geen sterke fractiediscipline wat meebrengt dat bijvoorbeeld de Belgische nationale partij Open Vlaamse Liberalen en Democraten (Open Vld) en de Nederlandse Volkspartij voor Vrijheid en Democratie (VVD), die zich beide tot de politieke familie Alliantie van Liberalen en Democraten voor Europa (ALDE) rekenen, in het Europees Parlement hun eigen zichtwijze kunnen uitdragen.[29]
België[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Europese Parlementsverkiezingen 2024 in België voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In België zullen de verkiezingen gehouden worden op 9 juni. Zij worden gelijktijdig gehouden met de federale en regionale verkiezingen aldaar.
Nederland[bewerken | brontekst bewerken]
Zie Europese Parlementsverkiezingen 2024 in Nederland voor het hoofdartikel over dit onderwerp.In Nederland zullen de verkiezingen gehouden worden op 6 juni.
Luxemburg[bewerken | brontekst bewerken]
In Luxemburg zullen de verkiezingen worden gehouden op 9 juni en zullen zes kandidaten worden gekozen. Bij de partijenfamilie van de Sociaaldemokraten is de Luxemburger Nicolas Schmit lijsttrekker.
Duitsland[bewerken | brontekst bewerken]
In Duitsland zullen de verkiezingen gehouden worden op 9 juni en kunnen er 79 kandidaten worden gekozen. De Duitse politica en huidige voorzitter van de Europese Commissie, Ursula von der Leyen van de Christlich Demokratische Union (CDU) is Spitzenkandidat van de partijenfamilie EVP. De lijsttrekkers van de negen grootste partijen op nationaal niveau zijn:[30]
- CDU – Ursula von der Leyen
- CSU – Manfred Weber
- SPD – Katarina Barley
- FDP – Marie-Agnes Strack-Zimmermann
- Die Grünen – Terry Reintke
- AfD – Maximilian Krah
- Die Linke – Carola Rackete en Martin Schirdewan
- Bündnis Sahra Wagenknecht – Fabio di Masi en Thomas Geisel
- Freie Wähler – Christine Singer
De kandidaat van de AfD is in de media breed in de kritiek komen te staan vanwege vermeende ontvangsten van geld uit Rusland via de uiterst rechtse website Voice of Europe.[30][31] Daarnaast is een van zijn medewerkers op non-actief gesteld op verdenking van spionage voor China, onder andere het doorgeven van infomatie over kritische infrastructuur.[32]
Frankrijk[bewerken | brontekst bewerken]
In Frankrijk is de verkiezingsdag op 9 juni en kunnen er 81 parlementsleden worden gekozen.[33] De partij van de Franse president Emmanuel Macron, Renaissance, maakt deel uit van een coalitie van acht partijen, met onder andere de Mouvement démocrate (MoDem), Horizons, Parti radical valoisien (ALDE) en de liberale Union des démocrates et indépendants (ALDE). Het samenwerkingsverband vertegenwoordigt de meerderheid van de Franse kiezers in het nationale parlement en stelde als lijsttrekker niet een van de bekende voormannen op, maar de politiek nog tamelijk onbekende Valérie Hayer, zij is tevens Spitzenkandidat voor de EVP. Hayer geeft al vanaf jonge leeftijd actief vorm aan het burgerschap, aanvankelijk in de lokale politiek, daarna in het Europees Parlement als fractiemedewerker en sinds 2019 als gekozen Europarlementarier.[34][35] De jurist publiek recht komt uit een grote boerenfamilie die is gevestigd in het westen van Frankrijk en is na Simone Veil de tweede vrouw die het boegbeeld van de centrum-liberalen is.
Voor het Rassemblement National (RN) van Marine Le Pen treedt Jordan Bardella aan, François-Xavier Bellamy doet dat voor de traditioneel rechtse partij Les Républicans, sinds 2015 de nieuwe naam van de Union pour un mouvement populaire (UMP) van oud-president Sarkozy. De Sociaaldemocraten stellen Raphaël Glucksmann op die voorheen tot de politieke rechterflank hoorde en de groenen, de Ècologistes, Marie Tousaint.
Bronnen, noten en/of referenties
|
· 
· 