Portaal:In het nieuws/Wetenschap & Technologie/2004

Nieuwsfeiten met betrekking tot wetenschap en technologie in 2004.

31 december

• Hoewel de Aardbeving in de Indische Oceaan een groot aantal menselijke slachtoffers tot gevolg had, zijn er vrijwel geen dode dieren gevonden. Hieruit bestaat het vermoeden dat wilde dieren instinctmatig aangevoeld hebben dat er een ramp op komst was en voorzorgsmaatregelen konden nemen. BBC NEWS
• In Litouwen is de eerste reactor van kerncentrale Ignalina stilgezet. Het sluiten van deze centrale van het Tsjernobyl-type was een van de voorwaarden van de EU. In 2009 moet de centrale geheel gesloten zijn waarna kan worden overgegaan tot de ontmanteling. BBC NEWS

29 december

• Franse onderzoekers stellen vast dat kinderen met ADHD veelal een te laag ijzergehalte in hun bloed hebben.
• Ten opzichte van een jaar eerder is in 2004 het aantal computervirussen dat Windowscomputers teisterde met 50% toegenomen. BBC NEWS

28 december

• NASA kondigt aan dat het herontwerpen van de brandstoftank, die eerder zorgde voor het ongeluk met de Space Shuttle Columbia, is voltooid.

26 december

• Een Russische Progress capsule meert aan bij het Internationaal ruimtestation ISS om de voedsel te brengen. Space.com

25 december

• De sonde Huygens splitst zich succesvol af van moederschip Cassini en begint aan de afdaling naar het oppervlak van Titan. NOS

22 december

• Het Europees Hof voor Justitie handhaaft de eis van de Europese Commissie die wil dat Microsoft onmiddellijk een versie van Windows zonder de Windows Media Player uitbrengt. Microsoft gaat in hoger beroep. (NOS)

21 december

• Het skullvirus duikt op bij mobiele telefoons die voorzien zijn van bluetooth en het Symbianbesturingssysteem. (nu.nl)

20 december

• Jean-Paul Niellissen wint met zijn Roller Controller de televisieserie "Het Beste Idee van Nederland" van Veronica. De opleiding "Industrieel Product Ontwerpen" van de Haagse Hogeschool wint de wisseltrofee voor meeste (en meeste toepasbare) inzendingen.
• Aan de Technische Universiteit Eindhoven promoveert August van Vliet op zijn onderzoek naar het bouwen van woningen voor ouderen, getiteld "Zelfredzaam wonen". Cursor
• De IEEE keurt standaard 1394.1 goed, een uitbreiding op het FireWire protocol 1394. De standaard is qua opzet stevig beïnvloed door de groep van dr. Judi Romijn van de Technische Universiteit Eindhoven, die veel fouten uit het voorstel wist te halen. Cursor

18 december

• New Scientist publiceert over ultradunne zonnecellen die onder meer in kleding verwerkt kunnen worden. Aan de uitvinding droeg onder meer prof. Gerrit Kroesen van de faculteit Technische Natuurkunde van de Technische Universiteit Eindhoven bij. New Scientist

17 december

• In Japan presenteert Honda de nieuwste versie van zijn robot ASIMO. (nu.nl)

16 december

• De Amerikaanse ruimtetelescoop Hubble is dringend aan onderhoud toe, zeggen deskundigen van de National Academies. (kennislink)
• De makers van de veelgebruikte API GTK+ brengen versie 2.6.0 uit. Gnome.org
• De Descartes-Huygensprijs 2004 van de KNAW gaat naar de Franse hoogleraar Marie-Paule Pileni. Zij krijgt de prijs voor baanbrekend onderzoek naar nanomaterialen en zal de prijs (€23.000) gebruiken om in 2005 en 2006 enige maanden aan de Universiteit Twente te werken als gasthoogleraar bij het MESA+ Instituut voor Nanotechnologie en de faculteit Technische Natuurwetenschappen.

15 december

• Belgische onderzoekers denken dat de Piramide van Kukulcán in Chichén Itzá, Mexico werkelijk konden 'tjilpen' (Noorderlicht)
• Het meteorologische jaar 2004 (dat eindigt en begint op 1 december) was het op drie na warmste jaar sinds het begin van de statistieken (Gazet van Antwerpen)
• Hewlett-Packard en Intel staken hun samenwerking op het gebied van de 64-bits Itanium-chip; beide partners beschouwen het tienjarige project als mislukt. EETimes
• De faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek van de TU Delft krijgt van het consortium Air France-KLM een nieuwe leerstoel aangeboden. De nieuw aan te stellen bijzonder hoogleraar dient onderzoek te verrichten naar verbeterde methodes op het gebied van Onderhoud, reparatie en revisie van vliegtuigen. TU Delft

14 december

• In de Franse plaats Millau opent President Jacques Chirac het Brug van Millau over de rivier de Tarn, de hoogste brug ter wereld. (BBC)

13 december

• Opnieuw vliegt de Cassini-Huygens ruimtesonde voorbij de maan Titan van Saturnus. (BBC)

10 december

• De eerste satelliet van het Galileo-navigatieproject wordt eind volgend jaar gelanceerd. (nu.nl)

9 december

• Op de planetoïde Quaoar in de Kuipergordel komen ijskristallen voor. (Nature)

8 december

• The Lancet publiceert vandaag over een nieuw medicijn, anastrozol, dat beschermt tegen terugkeer van borstkanker. Nu.nl
• IBM verkoopt zijn PC-afdeling aan het Chinese Lenovo (BBC) (nu.nl)

6 december

• In Buenos Aires komen vandaag wetenschappers en politici uit 194 landen bijeen om over verdere afspraken over klimaatsverandering en emissiebeperking te praten. (Noorderlicht)

4 december

• Sedna is mogelijk buiten ons zonnestelsel ontstaan, zo beweren Amerikaanse onderzoekers. (kennislink.nl)

3 december

• IBM stopt volgens berichten in de media waarschijnlijk met het maken van PC's. IBM was een pionier met PC's, waarvan de eerste verscheen in 1981. [1]

2 december

• Russische onderzoekers hebben een mengsel van zuurstof en argon ontwikkeld om missies naar de Maan en Mars eenvoudiger en veiliger te maken, zo heeft het Biomedisch Instituut voor Ruimtevaart bekendgemaakt. Gazet van Antwerpen
• In Praag wordt de Descartesprijs, de Europese wetenschapsprijs uitgereikt aan de Fins-Engelse Howard Trevor Jacobs voor zijn onderzoek aan mitochondriën en aan Zweed Anders Karlsson voor zijn onderzoek naar kwantumteleportatie. (Officiële website (CORDIS)) (Noorderlicht)

1 december

• Wetenschappers denken het geheim van de Spaanse griep te hebben ontdekt die in 1918 miljoenen doden tot gevolg had. Gazet van Antwerpen
• Jongeren die regelmatig cannabis roken, lopen een grotere kans op een psychose op latere leeftijd. (nature) (Noorderlicht)

29 november

• Aan de Technische Universiteit Eindhoven promoveert ir. Carola van Pul op een verbeterde methode voor het detecteren van hypoxische ischemie bij pasgeborenen. TU/e, Cursor

27 november

• De Europese Unie wil Japan voordelen geven als de bouw van de kernfusiereactor ITER plaatsvindt in het Zuid-Franse Cadarache. NU.nl

25 november

• Zowel de zinderende hitte van een jonge ster als de intense kou van het heelal blijkt een grote rol te spelen in de vorming van een zonnestelsel als het onze. noorderlicht.vpro.nl

24 november

• Bewoners van de Verenigde Staten gooien de helft van hun voedsel weg. (zie Science Agogo)
• Wetenschappers van de universiteiten van Oxford en Nottingham (VK) laten een chemische reactie plaatsvinden in een nanotube. (BBC)
• Bij duiven is een magnetisch zintuig in de snavel gevonden. (Zie BBC, National Geografic)
• Vreemdgaan is erfelijk, volgens een studie bij vrouwelijke tweelingen.
• Er zijn drie jonge sterrenstelsels gevonden waar planeten die op de Aarde lijken, in ontwikkeling zijn. (Zie ESO, astronomy.nl)

23 november

• Ongeveer 13 duizend nieuwe soorten zijn beschreven in het eerste systematische project om het leven in de oceanen in kaart te brengen. (zie EurekaAlert, New Scientist, BBC).

22 november

• De wetenschappelijke versie van Google, scholar.google.com werd gelanceerd Nature
• De VN is niet tot een besluit gekomen over een verbod op klonen Nature

21 november

• De NASA lanceert Swift een satelliet die op zoek moet gaan naar gammaflitsen BBC

20 november

• De roep om nieuwe missie om afremmen Pioneer 10 en Pioneer 11 te onderzoeken groeit Nature.

19 november

• Het sterftecijfer onder kinderen die besmet zijn met het aids-virus kan sterk dalen door het gebruik van een goedkoop antibioticum Gazet van Antwerpen.
• De regering van Polen keert zich tegen het voorstel voor softwarepatenten binnen de EU, waardoor er geen meerderheid vóór meer is. (EUObserver.com)

18 november

• Nabij Barcelona worden de 13 miljoen jaar oude restanten gevonden van een primaat die mogelijk een voorvader was van mensen en andere mensapen. Paleontologen die de primaat ontdekten zijn verbaasd over de goede staat van deze miocene aap. BBC
• Datering van restanten van menselijke bewoning suggereert dat mensen veel eerder in Noord-Amerika neerstreken dan gedacht. CNN

17 november

• De IUCN publiceert een nieuwe rode lijst van bedreigde soorten. Er staan 15.589 soorten op, met o.a. een derde van alle amfibieën. (Zie IUCN).
• De X-43A (vliegtuig met scramjet van de NASA) is het eerste toestel dat sneller dan Mach 10 of 11.000 km/H en vestigt een nieuw snelheidrecord. (BBC)
• In de Groningse wijk Beijum worden twee Haakbekken waargenomen, de eerste waarneming in Nederland sinds het begin van de 20^ste eeuw. (Zie waarneming.nl).

16 november

• Het onbemande ruimtevaartuig SMART-1 van ESA bereikt een baan om de maan. (ESA)
• TNO maakt de grootste digitale foto ter wereld van 2,5 Gigapixel. (TNO)
• Appels zijn gezond. Een stof in appels helpt tegen de Ziekte van Alzheimer. (Zie bio.com.
• Een onderzoeksteam onder leiding van het Amerikaanse Department of Energy verwacht over vijf jaar een netvliesprothese beschikbaar te hebben dat blinden weer gedeeltelijk kan laten zien. De Ingenieur

15 november

• Er is een mogelijk verband gevonden tussen intensief gebruik van computers en glaucoom. Ook bijzienden zouden een verhoogd risico hebben. Zie Science Agogo.
• De aanwezigheid van methaan in de atmosfeer van Mars staat niet langer ter discussie. De vraag is of de methaan een biologische oorsprong heeft. Zie New Scientist.

13 november

• Een Amerikaanse onderzoeker claimt dat hij de locatie van Atlantis heeft gevonden in de Middellandse Zee, tussen Cyprus en Syrië.

12 november

• Het verdwijnen van het ijs op de Noordpool leidt tegen het einde van de eeuw tot het uitsterven van o.a. de IJsbeer. (zie Washington Times, BBC).

11 november

• De Mars Express neemt de meest gedetaillerde foto's van de Martiaanse maan Phobos ooit. BBC
• Te veel Vitamine E kost levens. Zelfs de helft van de aanbevolen dosis is al te veel. BBC

10 november

• De Europese Unie besluit mogelijk los van internationaal consortium de International Thermonuclear Experimental Reactor (ITER), voor onderzoek naar kernfusie, te bouwen nabij Marseille.
• Foto's van de maan Titan, gemaakt door de Cassini-Huygens-satelliet, tonen een structuur die wetenschappers voorlopig als ijsvulkaan benoemen. (zie NASA).
• Een nieuw computervirus stuurt SMS-berichten naar Russische mobiele telefoons. (zie Computer Weekly).
• Boeddhistische monniken hebben, volgens een onderzoeker, een ander patroon van hersengolven dan mensen die daar pas mee begonnen zijn. (noorderlicht)
• Onderzoekers van de Technische Universiteit Eindhoven publiceren in Nature over een doorbraak die ze breeikt hebben op het gebied van optische schakelingen.

9 november

• In het centrum van onze Melkweg is een tweede zwart gat ontdekt. Het gat heeft een massa gelijk aan 2,6 miljoen maal onze zon. Nature
• De nieuwe Top 500, de lijst met supercomputers, wordt gepresenteerd. top500.org
• Internationaal overleg over de locatie van de volgende kernfusiereactor (ITER) heeft geen resultaat opgeleverd. (zie Reuters).
• De aan populariteit winnende browser Mozilla Firefox 1.0 wordt gelanceerd. Er zijn vertalingen in 14 talen beschikbaar, maar nog niet in het Nederlands.

8 november

• In Den Haag presenteert het ECN een verklaring waarin gepleit wordt voor een verbetering van de inzet en verbetering van duurzaam energieverbruik in gebouwen. De verklaring stelt een combinatie voor van zonnepanelen en microwarmtekrachtcentrales om van restwarmte en zonne-energie gebruik te maken en geeft ook de economische grenzen van hetzelfde voorstel aan. nu.nl
• Het aantal bedreigde vogelsoorten in europa neemt nog steeds toe. Ten opzichte van 10 jaar geleden zijn er 45 vogelsoorten op de lijst bijgeschreven. Gazet van Antwerpen
• Een tropische bijensoort heeft het grote uitsterven van 65 miljoen jaar geleden overleefd. Dit roept vragen op over gevolgen van de Chicxulub inslag. (zie Science A Gogo).

7 november

• Burt Rutan, de ontwerper van SpaceShipOne, ontvangt officieel ANSARI X-prize van 10 miljoen dollar, voor de eerste particuliere ruimtevlucht.

5 november

• Minister Veerman meldt dat er een lage concentratie dioxine is gevonden in frites van McCain, zie Agrarisch Dagblad.
• IBM meldt dat haar nieuwste supercomputer Blue Gene/L sneller is dan de Earth Simulator uit Japan (phys.org)

4 november

• Een internationale groep astrofysici maakt bekend dat uit hun onderzoek is gebleken dat supernovae de bron zijn van kosmische straling. (nu.nl, space.com)
• In het Verenigd Koninkrijk maakt het Beagle-team van professor Colin Pillinger details bekend over de Beagle 3 marssonde en de missie van deze sonde. Ze zal in 2009 (zo is de verwachting) met de ESA-missie naar Mars meegaan als onderdeel van het Aurora-projekt. (BBC)
• De hoeveelheid krill is in de wateren rond Antarctica sterk verminderd. BBC

3 november

• In Den Haag wordt de Spinozapremie uitgereikt aan Jaap Sinninghe Damsté (aardwetenschappen), Ben Feringa (scheikunde), Rien van IJzendoorn (pedagogiek) en Michiel van der Klis (sterrenkunde). Zij ontvangen elk 1,5 miljoen euro voor nieuw onderzoek. Deze winnaars waren op 7 juni 2004 al bekendgemaakt. (Juryrapport)
• Een nieuwe brandstofcel maakt gebruik van bacteriën om rioolwater direct om te zetten in elektriciteit. (Zie Science Agogo)
• Kiezers in Californië stemmen voor een voorstel om stamcelonderzoek te financieren uit belastinggeld. (nrc.nl)
• In de Potamac rivier in West Virginia zijn, tot verbazing van wetenschappers, mannelijke vissen gevonden die eieren leggen. Het vermoeden bestaat dat het veroorzaakt wordt door milieuvervuiling. (Zie National Geographic).

2 november

• Het broeikaseffect op de Noordpool is tweemaal zo sterk als elders. (zie New Scientist, Noorderlicht).
• De vulkaan Grímsvötn op IJsland is uitgebarsten. Stof in de lucht hindert viegverkeer in heel Europa. (zie BBC, Ireland On-line)

1 november

• China maakt bekend dat in 2005 een vijfdaagse ruimtevlucht met twee taikonauten gelanceerd zal worden. (Xinhua)
• De directeur van het Nederlands Vaccin Instituut kondigt in het televisieprogramma Nova aan dat er binnen drie jaar vaccins tegen verslaving aan nicotine en cocaïne en tegen baarmoederhalskanker beschikbaar zijn. (nu.nl en Nova)
• Het KNMI bericht dat oktober 2004 zacht, zonnig en droog was.

31 oktober

• In China hebben wetenschappers gewaarschuwd voor een nieuw uitbraak van SARS in het zuiden van dat land. Ze verwachten echter geen grote verspreiding van de ziekte.(chinadaily)

30 oktober

• De NASA laat weten dat de Space Shuttle in mei/juni opnieuw gelanceerd gaat worden (BBC). De NASA overweegt om de Space Shuttle missies eerder af te bouwen dan oorspronkelijk gepland (msnbc.com).

29 oktober

• In de VS is een nieuw soort brandstofcel ontwikkeld die werkt op waterstof dat gewonnen wordt uit dieselolie. Het prototype heeft een vermogen van 5 kW en heeft door zijn prijs voorlopig alleen als toekomst bij de Amerikaanse marine.
• De kwantumcomputer is een stapje dichterbij gekomen, onderzoekers van het Max Planck Instituut zijn er in geslaagd een foton gevangen te houden in een gebied van 40 nm. zie scienceagogo.com

28 oktober

• Amina Helmi krijgt de Christiaan Huygens Prijs voor haar ontdekking dat de melkweg is ontstaan door botsingen en samensmeltingen van kleinere stelsels. Zie ook: Site van Esa
• Foto's van de maansverduistering van afgelopen nacht zijn op deze pagina te bekijken: xs4all.nl en kennislink.nl)
• De zon is de afgelopen zeventig jaar zeer actief geweest, zo blijkt uit onderzoek van het Duitse Max Planck-instituut. Dit verklaart deels de opwarming van de aarde de laatste decennia. (Noorderlicht Nature (Engels)

27 oktober

• Eerste scherpe foto's van Titan zijn binnen. Op de foto's is duidelijk het gebied Xanadu te zien. Er wordt gesuggereerd dat het een landmassa in een zee van vloeistof betreft.
• Bijzonder kleine fossiele mensensoort, genaamd Homo floresiensis ontdekt op het Indonesische eiland Flores. (zie nature.com)

26 oktober

• Om 18:44 Midden-Europese tijd (CEST) zal de Cassini ruimtesonde zijn eerste voorbijvlucht van Titan (Maan van Saturnus) maken. Op 3 juli kwam Cassini al in de buurt op 800.000 kilometer. Dit keer zal op een afstand van 1200 kilometer langs worden gevlogen. Op 27 oktober 18:00 worden de eerste foto's verwacht. [2][3]
• Het Nederlandse Nationaal Instituut voor Ruimteonderzoek gaat mee doen in de ontwikkeling van de Europese GOCE-satelliet, bedoeld voor zwaartekrachtmetingen en het bepalen van de precieze vorm van de geoïde. (SRON en [hhttp://www.nu.nl/algemeen/431739/nederland-in-zwaartekrachtsatelliet.html nu.nl])
• iTunes Music Store, Apples internetmuziekwinkel, wordt ook in België en Nederland gelanceerd. (nu.nl)
• SARA in Almere begint met de installatie van een nieuwe supercomputer (zie sara.nl).

25 oktober

• Gen gevonden dat een rol speelt bij het ontstaan van diabetes (zie Bio.com).

24 oktober

• In Kazachstan landt een Russische Sojoez-capsule met bemanning van het Internationaal ruimtestation ISS. ESA

23 oktober

• Het SARS-virus is volgens Chinees onderzoek oorspronkelijk afkomstig van de Civetkat (zie China Daily).
• Op de Fiji eilanden is een aardewerken beeldje gevonden van de bewoners 3000 jaar geleden (zie [4], [5]).

22 oktober

• Het Russische parlement heeft ingestemd met het Kyoto-protocol waarmee het klimaatverdrag in werking treedt.
• Wetenschappers demonstreren de eerste silicium laser (zie UCLA, PhysOrg).

21 oktober

• Wetenschappers zijn er in geslaagd om een materiaal te maken dat één atoom dik is, door individuele lagen van grafiet af te splitsen. Het materiaal heet graphene en behoort tot de familie van fullerenen. (zie PhysOrg en BBC).
• Er zijn metingen gedaan die aantonen dat de rotatie van de Aarde tijd en ruimte achter zich aan sleept. Hiermee is nog een bevestiging van de relativiteitstheorie van Einstein gevonden. (zie NASA)

20 oktober

• Het geschatte aantal genen in het menselijk genoom is naar beneden bijgesteld. De vorige schatting was 27k tot 40k genen, de nieuwe schatting is 20k tot 25k genen. (zie New Scientist, Biomedcentral).